پیتر سنگه - مقدمه ‌ای بر تفکر سیستمی

مقدمه ای بر سیستم - پیتر سنگه - نویسنده کتاب پنجمین فرمان

Peter Senge- Introduction to Systems Thinking.

خب، تفکر سیستمی موضوع خیلی حساسی هست و من خودم محتاطانه از اون استفاده می کنم. هر دو کلمه ی این ترکیب مشکل دارن. اما مشکل بزرگ تر با کلمه ی سیستمه. چرا که وقتی از سیستم حرف می زنیم چیزی که در ذهن بیشتر مردم تداعی می شه، سیستم های کامپیوتریه که سیستم های پیچیده ای هستن و حتما نیاز به یه متخصص دارن. دومین چیزی که مردم درباره واژه سیستم فکر می کنن، سیستم کنترل مدیریتیه و برداشتی که از این واژه دارن اینکه بگن اگر مشکلی پیش اومده تقصیر من نیست و مقصر اصلی سیستمه.

این ها اولین تصوراتیه که در مورد کلمه سیستم پیش می آید. در حالی که همه ی اینا برداشت های اشتباهی هستن. ما در تلاشیم تا این اشتباهات رایج را تصحیح کنیم. من اغلب این معنی واژه ی سیستم رو با یه سوال توضیح می دهم. و سوال اینه :"آیا شما عضوی از یه خانواده هستید؟" جواب شما به این سوال مثبت خواهد بود.

تا حالا به رفتار اعضای خانواده تون توجه کردید؟ هر کسی چه عکس العمل هایی داره؟ چه احساساتی داره؟ قطعا تفاوت هایی بین اعضای خانواده دیده میشه. وقتی این سوال رو از مردم می پرسم، اونا شروع به گفتن داستان زندگیشون می کنن. جدا از بحث تفکر سیستمی ما در شبکه های وابسته ای به هم زندگی می کنیم. یک خانواده رو در نظر بگیرین. خانواده یک شبکه نزدیک به هم می باشد و شما می تونید مهره های اصلی یک خانواده را تشخیص بدین. با اینکه ما می توانیم افراد کلیدی خانواده رو با نقش های مهمشون در نظر بیاریم، روابط اینقدر بین اعضای خانواده پیچیده هست که اکثرا در خانواده رفتارهایی پیش میاد که کسی انتظارش رو نداره و شاید حتی پسندیده هم نباشه. مشکل اصلی هم همین جاست. درست مثل سیستم. سیستم هم شامل اجزایی هست که به هم مرتبطند و روابط پیچیده ای دارن. بحث درمورد فهمیدن سیستم ها نیست. این فقط یه جمله ست. مهم اینه که بفهمیم چگونه مشکلات آزاردهنده ای که همه ی ما درگیرشیم به وجود میان و در مرحله بعد با استفاده از بینشی که در باره سیستم به دست آوردیم به دنبال راه حلی برای مشکلات باشیم تا تغییراتی رو  روش هامون اعمال کنیم.